Joop van den Bos
Joop van den Bos
foto: Paul P. Boute

Joop van den Bos

17 januari 1928, Rotterdam – 20 april 2019, Rotterdam

Joop van den Bos is geboren aan het vooroorlogse Hang in Rotterdam-Centrum, ongeveer waar nu de Steigerkerk van de Paters Dominicanen staat. Joop heeft zijn jeugd in hartje Rotterdam doorgebracht, vanwaar hij later naar Crooswijk en Kralingen is verhuisd. Hij heeft dus de oude stad gekend en het bombardement van nabij meegemaakt.

 

Tijdens de oorlog heeft hij rond de resten van de verwoeste Laurenskerk gespeeld met zijn vrienden. In de naoorlogse periode is hij enige tijd varensgezel op de wilde vaart geweest en leerling-kok in Old Dutch. In die tijd is hij gaan boksen, o.a. bij Theo Huizenaar. Hij staat op menig affiche uit die tijd met andere bekende boksers. Aan die tijd en die sport dankt hij zijn bijnaam ‘Wilde Bison’. Later werd hij ook wel Eddie Ebal genoemd, omdat hij aan de Ebalstraat in Kralingen woont, vlak bij zijn geliefde Kralingse Plas. Naast Boksen deed hij ook aan kanoën en zeilen op die plas, maar ook kanode hij op de Ourthe in België.


In de loop van de jaren kreeg hij grote belangstelling voor filosofie. Hij volgde cursussen met andere Rotterdammers bij Jan Börger aan de Lisstraat in Rotterdam-Noord. Tegelijkertijd ontwikkelde hij zijn dichterschap. Hij heeft talloze malen opgetreden in en buiten de stad. Zijn gedichten werden altijd met veel instemming onthaald. Al heel wat jaren leest hij op 14 mei rond half twee in de middag zijn gedichtentrilogie voor over het bombardement, staande bij het mariniersmonument aan het Oostplein.


Joop heeft zo’n achttien bundels op zijn naam staan, die uitgegeven zijn door uitgeverij PAN te Heerlen van zijn goede vriend Dick Gebuys. Twee van die bundels heeft hij samen met hem geschreven en een van die bundels met hem en Paul Boute. In 2003 bracht de Deelgemeente Kralingen-Crooswijk zijn bundel “en de zin zweeft overal” uit.


Ter gelegenheid van zijn 80e verjaardag in 2008 brachten enkele vrienden op initiatief van voormalig radioreporter, Wim de Boek van Stad Rotterdam, een DVD met bundel uit, waarop diverse andere bekende Rotterdamse dichters Joop’s gedichten op karakteristieke plekken in de stad voordragen. Ter gelegenheid van zijn 80e verjaardag ontving Joop tevens de gemeentelijke onderscheiding de Erasmusspeld. Met zijn grote steun en toeverlaat Jenny Toet, met wie hij in januari 2015 het zestigjarig(!) huwelijksjubileum vierde, woont hij nog altijd in zijn geliefde ‘Kralingen-sur-Mer’.


 

Voor Bep!

Daar gaat de slagersjongen,
hij is rap op de fiets, jongleert
met de mand aan het stuur.

 

Hij snuift en spuwt zijn dans
om bal en zak bij Theo Huizenaar.
Flitst zijn kromme rechtse
met de wieken van de windmill
aan zijn lijf als een spel der goden.

 

Heel zijn harde jeugd in Crooswijk!

 

Maar nu staat hij
op een ring-gazon
met bloemen
te schaduwboksen
bij een kruispunt
onder een boom,
als die jonge Bep nog
van de Olympiade.

 

Daar staat het beeld van de knokker
Ja, verdomd hij staat er.
Zie hem sparren met wind en regenvlagen.
Hoor hem schelden op die racende mafkezen
in het verkeer.

 

Maar nu beschijnt de ochtendzon het brons
mijn god, hij leeft, hij beweegt,
krijg nou het lazarus,
hij is nog bij ons!

Van Domela en Pieter Jelle

Troelstra beloofde ze allemaal
een nieuwe broek.
maar ook een mooie pet
voor de zondag
en nog veel meer.

 

Maar Domela Nieuwenhuis zei:
al heb ik dat alles
maar ik leef achter de tralies
dan ben ik nog niet vrij!

 

Daar begrepen zij niets van.
Of juist wel!
Toen gingen zij natuurlijk
allemaal achter die broek
van Pieter Jelle aan.

 

Maar later, veel later
kwam die vrijheid er toch.

 

Maar welke vrijheid?
Die verkeersdrempels nodig heeft?
Of die ego’s robotiseert,
zonder enig idee nog
met elkander verbonden?

14 mei 1940 – Trilogie

1. De Sint Laurens lotsgebonden

 

Er gingen toen hoeden door de stilte
van de zevende dag, als schimmen ter kerke,
vrouwenschimmen,
als zwanen schrijdende.

 

De hongerenden hadden een rode vlag,
werkloze mannen in de sloppen,
met vrouwen in armoede,
zorgelijke vrouwen veelal.

 

Waar de stem van Louis Davids weerklonk,
in Kralingen woonden de havenbaronnen.

 

Toen het gevoelige gezicht van de stad
in vuur verdween,
de Sint Laurens lotsgebonden!

 

Maar de stad vandaag: we functioneren
in kleine circuits van mens nog.
In uiterst snelle voortgang langs elkaar,
te midden der mechanische processen.
Met de Sint Laurens als evenementenhal,
lotsgebonden?

 

2. Bezeten zijn zij opgestegen

 

Bezeten zijn zij opgestegen, van drie vliegvelden tegelijk,
om een stad te vernietigen, weg te vagen.
Een stad van nijvere mensen, onschuldig, vredelievend.
Als robots geprogrammeerd.
Mensen ja, jonge mensen, volgestopt met waan en gekte.
Gerationaliseerde waan en ideologische gekte: vol gif.
Zo zijn zij vertrokken, als gevleugelde duivels
uit het rijk van het kwaad,
om weerloze burgers te vermoorden, kinderen van een open stad.

 

Het vuur, overal het vuur! Vluchtende mensen,
knielende nonnen in het bos.
De stad is van vuur, hels hemelend,
laagvliegende heinkels, ondraaglijke stank.
Wanhopige soldaten schieten op monsters in de lucht.
Op het Jaffaland de jongen met de broodtrommel.
Een kleine bange jongen.
Er wordt een kind geboren, de verbijstering baart een kind!
Hitte! Alles verstikkende hitte, brullend, loeiend, gierend!
In een laaie gloed!
Maar de wind draait. De Oudedijk blijft staan.
De Vlietlaan en de Goudserijweg.

 

Asregen in de avond. De ruimte hijgt, maar de mensen zijn stil
in de Kralingerhout. Gelaten, ontzet, beduusd, verdwaasd!
Wolken van dichte rookstof stapelen zich, jagend, golvend,
wollig krullend, in loodzware zwaarten. In een vuurvlaag de Laurenstoren, de molen van het Oostplein.
Maar de berusting, de angstaanjagende berusting, het ongeloof van de duizenden mensen op het land. De klokken luiden!
En de stad in een zeng van rook, de hele ruimte in een
apocalyptische gloed, van zwart en rood in gore walm!

 

3. Capitulatie

 

Meulmeester en van Gastel
werden dodelijk getroffen.
Een omvergeworpen tram stond in brand.
Toon Clijssen een schot in het oor,
gewond aan beide benen.
Zij zaten onder de Maasbrug
en konden geen kant meer uit.
Toen kwam het bombardement,
zij keken in de loop van een geweer
en werden afgevoerd.
In de Van der Takstraat
wemelde het van Duitse officieren.
Seeghers, een Maastrichtenaar,
kon een beetje Duits verstaan.

 

Rotterdam was gevallen.

 

Door de brandende stad
liep een man met een witte vlag.

A
1983
3 gedichten
1981
3 gedichten
1934 - 30 sep 2021
3 gedichten
B
12 okt 1990
3 gedichten
13 jan 1964
3 gedichten
25 nov 1975
3 gedichten
2 mei 1932
3 gedichten
27 jul 1945
3 gedichten
31 jan 1905 - 13 aug 1960
3 gedichten
1976
3 gedichten
4 sep 1976
3 gedichten
17 jan 1928 - 20 apr 2019
3 gedichten
1993
3 gedichten
1984
3 gedichten
13 apr 1957 - 7 apr 2003
3 gedichten
12 maa 1977
3 gedichten
C
2 feb 1908 - 11 maa 1985
3 gedichten
D
12 nov 1975
3 gedichten
24 nov 1944 - 19 dec 2019
4 gedichten
6 feb 1636 - 6 mei 1684
3 gedichten
1952
3 gedichten
E
12 sep 1943 - 8 nov 2018
F
18 sep 1952 - 24 jun 2002
3 gedichten
G
20 okt 1631 - 31 dec 1698
2 gedichten
14 jul 1936
3 gedichten
18 mei 1995
2 gedichten
15 aug 1951
3 gedichten
9 feb 1884 - 27 okt 1958
3 gedichten
28 aug 1973
3 gedichten
H
27 aug 1947 - 16 sep 2000
3 gedichten
1958
3 gedichten
I
24 maa 1891 - 23 okt 1970
2 gedichten
K
9 jul 1984
3 gedichten

3 gedichten
1979
3 gedichten
1941 - 17 nov 2004
3 gedichten
27 jul 1984
3 gedichten
21 feb 1953
3 gedichten
1993
3 gedichten
26 feb 1942
3 gedichten
6 jan 1946
3 gedichten
30 dec 1957
3 gedichten
9 mei 1946
3 gedichten
13 jan 1964
3 gedichten
L
12 maa 1973
3 gedichten
26 jan 1977
3 gedichten
11 mei 1865 - 21 jun 1925
3 gedichten
23 sep 1941 - 7 okt 2006
3 gedichten
28 aug 1950
3 gedichten
6 mei 1944 - 27 dec 1990
1990
3 gedichten
M
1982
3 gedichten
1947
3 gedichten
28 aug 1937 - 12 jan 2007
N
5 aug 1977
1 gedicht
28 jan 1974
2 gedichten
9 sep 1964
3 gedichten
O
12 jan 1963
3 gedichten
1988
4 gedichten
26 mei 1943
3 gedichten
P
16 jan 1980
3 gedichten
1951
3 gedichten
R
12 dec 1660 - 13 jan 1702
1 gedicht
1951
3 gedichten
2 feb 1931 - 21 nov 2023
3 gedichten
1991
3 gedichten
1954
3 gedichten
1 jun 1955
3 gedichten
S
1986
3 gedichten
22 sep 1935 - 25 jun 2020
2 gedichten
1981
2 gedichten
1975
3 gedichten
20 jun 1702 - 25 apr 1753
3 gedichten
15 feb 1976
3 gedichten
23 okt 1869 - 3 maa 1945
3 gedichten
26 apr 1953
3 gedichten
25 okt 1961
3 gedichten
16 feb 1963
3 gedichten
T
1 feb 1945
3 gedichten
12 jul 1959
3 gedichten
24 sep 1780 - 21 okt 1856
3 gedichten
2 feb 1967
3 gedichten
30 okt 1985
3 gedichten
U
1962
3 gedichten
V
26 aug 1935 - 18 maa 1992
3 gedichten
1955
3 gedichten
1947
3 gedichten
31 dec 1958
4 gedichten
1974
3 gedichten
19 jul 1954 - 7 aug 1999
3 gedichten
21 aug 1958
3 gedichten
11 maa 1936 - 19 feb 2016
4 gedichten
1 mei 1973
3 gedichten
13 jul 1944
3 gedichten
1963
3 gedichten
W
1947
3 gedichten
1943
3 gedichten
15 okt 1932 - 14 apr 1977
1 gedicht
1986
3 gedichten
23 nov 1987
3 gedichten
20 dec 1963
3 gedichten
Z
1610 - 1 apr 1663
3 gedichten
1968
3 gedichten