J.H. Speenhoff

J.H. Speenhoff

23 oktober 1869, Rotterdam – 3 maart 1945, Den Haag

J.H. ‘Koos’ Speenhoff was een Nederlandse dichter/zanger, illustrator en kunstschilder.


Speenhof werd geboren in Kralingen (dat was toen nog een zelfstandige gemeente, pas sinds 1895 hoort Kralingen bij Rotterdam). Zijn moeder is ongehuwd, maar trouwt een paar jaar na zijn geboorte met de protestantse zakenman Jacob Speenhoff en die achternaam heeft hij sinds dat huwelijk.

 

Hij werkt eerst bij de marine, vervolgens in het bedrijf van zijn vader als vertegenwoordiger. Dit leven bevalt hem niet en hij trekt naar Rotterdam ('Montmartre aan de Maas') om met schrijven van liedjes zijn geld te verdienen. Hij breekt door in 1902 met een voorstelling in de Tivoli Schouwburg aan de Coolsingel.

 

Speenhoff is een variété-artiest en raakt bekend met zijn liedjes over het volkse leven die hij juist weer heel deftig brengt. Hij is succesvol, maar krijgt ook veel kritiek. Z’n teksten met woorden als sloerie en billen vallen niet in goede aarde bij conservatieve katholieken, die noemen het onzedelijk en weerzinwekkend.


Later, misschien door zijn tanende succes, zegt hij juist zelf katholiek te zijn en vanaf dat moment kuist hij zijn eigen teksten.
Die koerswijziging komt hem op veel spot te staan vanuit allerlei richtingen. Vanaf dat moment raakt hij eenzaam en verbitterd en klaagt hij over gebrek aan erkenning.

 

Speenhoff doet in de jaren dertig een aantal antisemitische uitspraken en het gerucht gaat dat hij lid is van de NSB tijdens de oorlog. Hij sterft bij het bombardement op het Haagse Bezuidenhout en is begraven op Crooswijk in Rotterdam.

 

Zijn bekendste liedjes zijn "Het broekie van Jantje", "Brief van een moeder aan haar zoon die in de nor zit" en "De schutterij" ("Daar komen de schutters"). Hij was een volkspoëet, een troubadour. Hij wordt nu gezien als een van de grondleggers van het Nederlandse cabaret, samen met Eduard Jacobs en Jean-Louis Pisuisse.

 

Zijn lied ‘Een verklaring’ werd als ‘Ik hou van alle vrouwen’ en een aangepaste tekst in 1986 een hit van Hans de Booy.


 

Een verklaring (Ik hou van alle vrouwen)

1904

Ik hou van alle vrouwen

Mijn hart is veel te groot

Daar ben ik mee geboren

Daar ga ik ook mee dood

 

Ik kan geen vrouwen haten

Dat is een groot gevaar

Als d' een mij heeft verlaten

Dan staat een ander klaar

 

Ik hou' van alle vrouwen

Dat is een groot verdriet

Met een kan ik maar trouwen

En daarom trouw ik niet

 

Ik hou' van alle haren

Al zijn ze nog zoo raar

Ja als er groene waren

Vond ik dat geen bezwaar

 

Ik hou' van alle zoenen

Al doen ze nog zoo'n zeer

En krijg ik er millioenen

Dan wil ik er nog meer

 

Ik hou' van alle wangen

Ik knijp ze gaarne rood

Verlies ik dat verlangen

Dan ga ik eerlang dood

 

Ik hou van alle harten

Al zijn ze van venijn

Er is geen grooter smarte

Dan zonder hart te zijn

 

Ik hou' van alle oogen

Ik kijk er gaarne in

Hoe meer ik word bedrogen

Hoe meer ik ze bemin

 

Ik hou' van alle vrouwen

Dat heb ik nooit betreurd

En om geen kwaad te brouwen

Min ik ze om de beurt

 

Ik hou' van heel 't leven

Het leven om een vrouw

Om ieder wat te geven

Ben ik ze allen trouw

 

Moraal

 

Ik hou' van alle vrouwen

En toch ben ik niet blij

Geen een wil van me hou'en

Geen een heeft zijn in mij

Spotlied op de vegetariërs

Vegetariërs zijn mensen
Die de mensen anders wensen
Daarom eten zij slechts planten
Net als grote olifanten
Zij zijn bang van dooie koeien
Want die kunnen niet meer loeien
Beesten doden om te eten
Noemen ze van Godvergeten
Het is zo deftig, het is zo fijn
Vegetariër te zijn
In hun reine restauratie
Is voor arm en rijk een plaatsie
Overal, tot in de keuken
Hangen Christelijke spreuken
Die de ziel zo zeer versterken
En zo spijsverterend werken
Ons voor overdaad behoeden
Ons met idealen voeden
Want het is zo deftig, het is zo fijn
Vegetariër te zijn
?s Zondags bonen, 's maandags bonen
Dinsdags bonen, 's woensdags bonen
Donderdags gepofte bonen
Vrijdags bonen, altijd bonen
Zaterdags gestoofde bonen
God bewaart je voor die bonen
Bonen eten is het beste
Tot we bonen zijn ten leste
Want het is zo deftig, het is zo fijn
Vegetariër te zijn
Voor een heel klein beetje duiten
Ga je je aan pap te buiten
Voor een paar onnozele centen
Eet je appelen met krenten
Soep van blaren, pas gevallen
Met mahoniehouten ballen
Meisjes met verboden konen
Brengen je je portie bonen
Vriendelijk kijken is er nodig
Fooien geven overbodig
Want het is zo deftig, het is zo fijn
Vegetariër te zijn
Vegetariërs zijn lieden
Die een ander wat verbieden
Vegetariërs zijn poppen
Die zich vol met groente stoppen
Het zal nog zover met ze komen
Dat ze nestelen in de bomen
Dat ze dooie blaren eten
Voor de rust van hun geweten
Want het is zo deftig, het is zo fijn
Vegetariër te zijn

Ons Hollands Ideaal

Netjes op de wereld komen

Met 'n scheiding in je haar;
Netjes thuis bezorgd te worden
Door een nette ooievaar.
Als je Moe door 'n visite
Jammer niet de deur uit mag;
En je Pa niet naar kantoor moet
Op een Beursvakantiedag.
Juist op tijd geboren worden,
Niet te vroeg en niet te laat,
Net precies op je verjaardag,
Anders spreekt de wereld kwaad.

 

refrein:

Dat wensen wij ons allemaal,
Dat is ons Hollands Ideaal.

 

Netjes op je vader lijken,
Net zo dom en net zo vlug,
Net zo uit je ogen kijken,
Anders stuurt hij je terug,
Nooit aan anderen verklikken
Waar je Pa je Moe voor scheldt,
Wie de broek draagt van hun tweeën
En de baas is van 't geld.

Netjes eten, netjes praten,
Tonen dat je vormen kent,
Nooit wat doen en nooit wat laten
Als je op visite bent.

 

refrein:
Dat wensen wij ons allemaal,
Dat is ons Hollands Ideaal.

 

Netjes met een meisje trouwen,
Met een bruidsschat van 'n ton,
Duiten bij elkander hou'en,
Rente, kapitaal, coupon;
Altijd netjes op je zaken,
Koffiedrinken op kantoor,
Op de tram 'n praatje maken
Tweede klasse op 't spoor,
Dan je leunstoel, je sigaartje
Met je vrouwtje en de krant,
Warme toffels en je klaartje,
Wonen in je eigen pand.

 

refrein:
Dat wensen wij ons allemaal,
Dat is ons Hollands Ideaal.

A
1983
3 gedichten
1981
3 gedichten
1934 - 30 sep 2021
3 gedichten
B
12 okt 1990
3 gedichten
13 jan 1964
3 gedichten
25 nov 1975
3 gedichten
2 mei 1932
3 gedichten
27 jul 1945
3 gedichten
31 jan 1905 - 13 aug 1960
3 gedichten
1976
3 gedichten
4 sep 1976
3 gedichten
17 jan 1928 - 20 apr 2019
3 gedichten
1993
3 gedichten
1984
3 gedichten
13 apr 1957 - 7 apr 2003
3 gedichten
12 maa 1977
3 gedichten
C
2 feb 1908 - 11 maa 1985
3 gedichten
D
12 nov 1975
3 gedichten
24 nov 1944 - 19 dec 2019
4 gedichten
6 feb 1636 - 6 mei 1684
3 gedichten
1952
3 gedichten
E
12 sep 1943 - 8 nov 2018
F
18 sep 1952 - 24 jun 2002
3 gedichten
G
20 okt 1631 - 31 dec 1698
2 gedichten
14 jul 1936
3 gedichten
18 mei 1995
2 gedichten
15 aug 1951
3 gedichten
9 feb 1884 - 27 okt 1958
3 gedichten
28 aug 1973
3 gedichten
H
27 aug 1947 - 16 sep 2000
3 gedichten
1958
3 gedichten
I
24 maa 1891 - 23 okt 1970
2 gedichten
K
9 jul 1984
3 gedichten

3 gedichten
1979
3 gedichten
1941 - 17 nov 2004
3 gedichten
27 jul 1984
3 gedichten
21 feb 1953
3 gedichten
1993
3 gedichten
26 feb 1942
3 gedichten
6 jan 1946
3 gedichten
30 dec 1957
3 gedichten
9 mei 1946
3 gedichten
13 jan 1964
3 gedichten
L
12 maa 1973
3 gedichten
26 jan 1977
3 gedichten
11 mei 1865 - 21 jun 1925
3 gedichten
23 sep 1941 - 7 okt 2006
3 gedichten
28 aug 1950
3 gedichten
6 mei 1944 - 27 dec 1990
1990
3 gedichten
M
1982
3 gedichten
1947
3 gedichten
28 aug 1937 - 12 jan 2007
N
5 aug 1977
1 gedicht
28 jan 1974
2 gedichten
9 sep 1964
3 gedichten
O
12 jan 1963
3 gedichten
1988
4 gedichten
26 mei 1943
3 gedichten
P
16 jan 1980
3 gedichten
1951
3 gedichten
R
12 dec 1660 - 13 jan 1702
1 gedicht
1951
3 gedichten
2 feb 1931 - 21 nov 2023
3 gedichten
1991
3 gedichten
1954
3 gedichten
1 jun 1955
3 gedichten
S
1986
3 gedichten
22 sep 1935 - 25 jun 2020
2 gedichten
1981
2 gedichten
1975
3 gedichten
20 jun 1702 - 25 apr 1753
3 gedichten
15 feb 1976
3 gedichten
23 okt 1869 - 3 maa 1945
3 gedichten
26 apr 1953
3 gedichten
25 okt 1961
3 gedichten
16 feb 1963
3 gedichten
T
1 feb 1945
3 gedichten
12 jul 1959
3 gedichten
24 sep 1780 - 21 okt 1856
3 gedichten
2 feb 1967
3 gedichten
30 okt 1985
3 gedichten
U
1962
3 gedichten
V
26 aug 1935 - 18 maa 1992
3 gedichten
1955
3 gedichten
1947
3 gedichten
31 dec 1958
4 gedichten
1974
3 gedichten
19 jul 1954 - 7 aug 1999
3 gedichten
21 aug 1958
3 gedichten
11 maa 1936 - 19 feb 2016
4 gedichten
1 mei 1973
3 gedichten
13 jul 1944
3 gedichten
1963
3 gedichten
W
1947
3 gedichten
1943
3 gedichten
15 okt 1932 - 14 apr 1977
1 gedicht
1986
3 gedichten
23 nov 1987
3 gedichten
20 dec 1963
3 gedichten
Z
1610 - 1 apr 1663
3 gedichten
1968
3 gedichten